Đề bài: Phân tích bài thơ Từ Ấy của nhà thơ Tố Hữu
Bài làm
Tố Hữu được coi là lá cờ đầu tiên của nền thơ ca cách mạng Việt Nam, thơ ca Tố Hữu mang tính chất trữ tình chính trị. Từ ấy là một bài thơ thể hiện tâm trạng niềm vui say yêu đời và tâm nguyện thiết tha của nhà thơ khi được giác ngộ lý tưởng Cộng sản. Nhà thơ tự nguyện gắn bó với nhân dân lao khổ tự nguyện hi sinh cống hiến cho nhân dân cho lý tưởng cách mạng. Bài thơ Từ Ấy của Tố Hữu mang tâm tư lý tưởng cachs mạng trong suốt cuộc đời của ông.
Khổ một bài thơ là niềm vui say khi bắt gặp lí tưởng cộng sản.
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hơn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim.
Từ ấy chỉ giây phút nhà thơ giác ngộ lý tưởng Cộng sản. Từ ấy đã đánh dấu hai chặng đường đời khác hẳn nhau của Tố Hữu. Trước đó trong hoàn cảnh nước mất nhà tan của những năm 30 trước cách mạng tháng tám, người thanh niên Tố Hữu mới 18 tuổi đời cũng như nhiều thế hệ thanh niên hồi ấy trẻ trung giàu nhiệt huyết nhưng không tránh khỏi cảm giác bơ vơ, bế tắc không tìm ra lẽ sống. Trong bài “Nhớ động” Tổ Hữu viết “những ngày xưa tôi nhớ tôi băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời vẫn rơi theo mãi vòng quanh quẩn”. Người thanh niên ấy trông tranh như đang đứng giữa ngã ba đời “ Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước/ chọn một dòng hay để nước cuốn trôi”. Khi vẫn đang băn khoăn đang bế tắc nhà thơ bỗng gặp lý tưởng Cộng sản cuộc đời nhà thơ Bỗng thay đổi Đây là cái mốc đáng nhớ nhất làm nên những thay đổi lớn nhất trong cả cuộc đời và cả cuộc đời thơ của Tố Hữu. Có lẽ vì thế mà nhà thơ đặt tên bài là “Từ ấy”. Để diễn tả giây phút thiêng liêng khi gặp lí tưởng cộng sản nhà thơ đã dùng những hình ảnh rất đặc sắc. “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ/ Mặt trời chân lý chói qua tim”, từ “bừng”, “chói” và hình ảnh nắng hạ diễn tả luồng sáng chói chang lớn lao rực rỡ đến đột ngột. Hình ảnh mặt trời chân lý là một hình ảnh đặc sắc giàu sức gợi nó giúp ta cảm nhận được sự giác ngộ lý tưởng Cộng sản, không chỉ làm bẩn sáng trí tuệ nhận thức mà còn bừng sáng cả tâm hồn tình cảm của nhà thơ. Nó như ánh mặt trời soi tỏ đường đi cho một người đang mò mẫm trong đêm tối. Lý tưởng Cộng sản như những tia nắng mặt trời đem những tia nắng hạ ấm áp, tinh khôi, chói sáng dẫn dắt soi đường cho những thanh niên trẻ chưa tìm thấy hướng đi và lẽ sống của mình – đó là đấu tranh vì tự do độc lập của dân tộc, vì cuộc sống của giai cấp cần lao. Có nhà phê bình đã nhận xét “hình ảnh thơ đã thể hiện sự gặp gỡ kỳ diệu của hai mùa xuân: mùa xuân của tuổi trẻ là mùa xuân của Lý Tưởng, Mùa Xuân Của Tương Lai”. Khi bắt gặp lí tưởng của cộng sản tâm hồn đang cô đơn bế tắc của người thanh niên trẻ tuổi như được hồi sinh sống dậy tươi mới tràn đầy sức sống. “Hồn tôi là một vườn hoa lá” Đây là hình ảnh so sánh rất đặc sắc tự nhiên và gợi cảm cho ta thấy niềm vui sướng tình cảm hết sức chân thành tha thiết của nhà thơ khi giác ngộ lý tưởng cách mạng.
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.
Giác ngộ lý tưởng cách mạng với Tố Hữu là giác ngộ giai cấp. Nhờ có mặt trời chân lý soi đường nhà thơ đã có những nhận thức mới, tìm được lẽ sống của mình từ bỏ cái tôi tiểu tư sản để hòa mình vào khối đời chung của nhân dân lao động, của giai cấp cần lao. Phấn đấu hi sinh tất cả cho sự nghiệp cách mạng nói chung. “Tôi buộc lòng tôi với mọi người” chữ “buộc” ở đây không có nghĩa là bắt buộc mà là ràng buộc gắn bó. Nghĩa là khi đã được giác ngộ thấm nhuần lý tưởng Cộng sản nhà thơ đã tự nguyện gắn bó với quần chúng Cần lao tự nguyện hòa mình với khối đời chung. “Tình trang trải chăm nơi” là tình cảm rất rộng lớn. “Hồn khổ” là những em bé đi ở, những người lão nông đầy tớ, những chị em vú em, hay đó là những cô gái sông Hương, những người bị áp bức bóc lột những người dưới đáy của xã hội. Ở đây tác giả đã thể hiện được lí tưởng sống cao đẹp của những người cộng sản.
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất cù bơ…
Tác giả đã xưng hô rất gần gũi, giọng thơ như một lời tâm tình chân thành đầy ắp yêu thương mà cũng đầy tinh thần trách nhiệm. Những đại từ tôi kết hợp với từ là trong các hình thức câu khẳng định khiến câu thơ giống như lời hứa Lời Thề Son Sắt thiêng liêng nguyện gắn bó hi sinh cuộc đời vì đất nước vì nhân dân và vì những con người lao khổ.
Đây là bài thơ đặc sắc tiêu biểu cho hồn thơ Tố Hữu. Ta bắt đặt trong bài thơ hình ảnh một thanh niên trẻ tuổi say mê ngất ngây tràn đầy niềm vui sướng khi được gặp lí tưởng cộng sản và người thanh niên ấy đã tìm ra lẽ sống cao đẹp cho cuộc đời của mình, đó là đứng trong hàng ngũ các người cách mạng đấu tranh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì hạnh phúc của bạn nhà vạn kiếp của nhân loại cần lao.
Bài thơ hấp dẫn cuốn hút người đọc bởi những hình ảnh đặc sắc từ ngữ tinh tế và bao trùm cả bài thơ là tinh thần sôi nổi của chàng thanh niên đã giác ngộ được lý tưởng cách mạng.
Nguyễn Ánh Liên
